Collum Kanserleri

Kanser Bilmecesi ve Çözümü

Bilindiği gibi en çok görülen kanserlerden biri kollum kanserleridir, kollum kanserleride, tıpkı meme kanserleri gibi hem büyük bir tedavi şansı­na sahiptir: hemde tedavide en ufak hatayı kabul etmez. Bu bakımından kollum kanserlerinin tedavi­sinde çok iyi bir tedavi planı yapmalı özellikle ev­releri iyi tayin etmelidir.

A — BİRİNCİ EVRE

Bu evrede iki santimden küçük ülserasyonlar ve lenf nodülü tesbit edilmemiş vakalar yer almaktadır. Bu evredeki tedavilerde sürvi on yıllık aşa­mada bile % 60 la 80 arasındadır. Bu evrede iki tarz tedavi söz konusudur. Bunlardan birisi curyoterapi, diğeri histeraktomidir.

Kollum kanserleri ne kadar taze olursa olsun basit cerrahi müdahalelerle geçiştirilemez. (Kol) ampütasyonları hatta totalhisterektomiler yanlış­tır. Eğer cerrahi müdahale, gerekiyorsa mutlaka wertheim yapmalıdır.

Kollum kanserlerinde cerrahi tedavi mi? curyoterapimi? tartışması yıllardan beri sürüp gitmekte­dir. Fransız ve İngiliz ekolleri curyo terapiyi tavsi­ye etmektedir. Amerikada hem cerrahi müdahale yanlıları hemde curyoterapi yanlıları vardır. Bu­rada en önemli sorun hastanın yaşıdır. 40 yaşından yukarı hastalar bizce cerrahi müdahale için uygun vakalardır. Bazı Amerikan yayınlarında bu yaş 35 olarak kabul edilmiştir.

Hastanın yaşı ne olursa olsun vajen üst kısmı şüpheli infiltirasyonlar gösterirse curyoterapi ter­cih etmelidir.

Kollum ca larda curyoterapi uygulaması: rad­yum veya Cs 137 ile yapılmalıdır. Birçok merkez­ler bir takım radyosyon endişesiyle radyumu terk etmişlerse de; biz hala radyum kullanmaktayız. Bazı merkezler tedavi süresini kısaltan cobalt 60 iğ­neleriyle uygulama yapmaktadırlar. Biz İstanbulda uluslar arası bir kongrede de değindiğimiz gibi tedavi süresinin kısalmasına karşıyız.

Doz A noktasında 10000 rad olarak seçilmelidir. Uygulamanın direkt yapılması veya uzaktan yapıl­ması sonuçları etkilemez.

Bu tedaviden sonra pelvisin tümüne 3000 rad teleradyoterapi öneriyoruz.

B— İKİNCİ EVREDE TEDAVİ SEÇİMİ:

Burada tümör 2 cm den büyük vajen üst kıs­mına ve parametruyuma kısmen infiltiredir ancak vajeni yukarı çekmemiş ve pelvise yayılmamıştır.

Burada tedavi radyoterapidir iki yol seçmek mümkündür.

a— 4000 rad küryoterapi + 3000 rad kollum­la birlikte pelvise cobalt 60 panduler tedavi.

b— Kollumla birlikte pelvise 5000 rad pandu­ler cobalt tedavisi, ayrıca kolluma 2000 rad sürdozaj yine cobalt 601a tedavi,

C — ÜÇÜNCÜ EVREDE SEÇİLECEK TEDAVİ

Bu evrede vajen çekilmesi pelvise yayılma ve üretra baskıları söz konusudur. Tedavide: önce ikinci evrede olan radyoterapiyi uygulamayı, daha sonra orta abdominalis yakınındaki lenf gangliyonlarına 3500 rad ışın verilmelidir.

Bu evrede ılımlı bir Blieomisin uygulaması ya­pılabilir. Ancak radyodermitleri hızlandıracağından komppilikasyon doğurabilir. Nitekim Prof. Ledermann ile bu konudaki ortak görüşümüz Blieomisinl küçük dozlar halinde uygulanmasıdır (Haftada iki kez 8 ila 10 mgr. kalçaya) üçüncü evrede radyote­rapi gören hastalara diğer kemotarepik ajanlar ka­tiyen kullanılmamalıdır. İçinden çıkılmaz sorunlar yaratabilir.

Dördüncü evrede tedavi seçimi:

Bu evrede wertheim ve pelviectomi düşünüle­bilir. Eğer bu evrede radyoterapi düşünülmüşse: ev­re üçdeki kurallar birarada geçerlidir.

Cerrahi müdahale görmüş vakalarda uzun Blieomisin kürleri ile (bu kez tam doz olarak 6 ilâ 8 hafta haftada iki defa 15 miligram) Bliomisin uy­gulanmalıdır.

D — GEBELİK VE KOLLUM KANSERLERİ

Beş aydan küçük gebeliklerde mutlaka tahliye edilir. 5 aydan büyük vakalarda sezeryan imkânları aranmalıdır.

E — KOMPİLİKASYONLAR:

Özellikle radyoterapi Komplikasyonları ciddidir bunların çoğu uygulama hatalarından doğmakta­dır.

1—Teleradyoterapininkomplikasyonları genellikle çok ciddi değildir. Radyoepitelitlerde B6 vitamini ve madecasol paranteral olarak verilmeli­dir. Sistitlerde de bu tedavilere ilaveten düşük doz­da antibiotik verilebilir.

Rektitlerde hastanın zahmeti biraz daha çoktur bunlara laksatif lavmanlar gereğinde lokal anastezikler uygulanmalıdır.

2— Cüryoterapinin komplikasyonları daha ağırdır. Genellikle sınırlı dozlarda hele mesane ve rektumun dozumetre ile takibi yapılmışsa ciddi bir sorun çıkmaz. Ancak ileri evrelerde tümürün infiltraksyonu ile birlikte cüryo terapide doz aşımı olur­sa en korkunç komlikasyonlar ortaya çıkar. Bun­lar rektovajinal ve vezikovajinal fistüllerdir. İyi takip edilmiş vakalarda; tehlikeli olayları rektit ve sistit safalarda yakalayıp tedaviyi kesemek müm­kündür.

Fistül teşekkül etmişse: onarıcı cerrahi müda­haleler zorunludur. Ne yazıkla bu fistüller özellikle ışından meydana gelmişse cerrahi şansıda zayıf ol­maktadır.

Vajen de tedaviler sırasında epitelitten daha ileri bir evre sayılan cururi. Vajinal görülür: Bu durumda epitelit tedavisiyle birlikte östrojenli po­matlar önerilir.

PELVİS AĞRILARINA GELİNCE :

Genellikle tümörün uterosakral ligamentîere baskı veya yayılmasından doğar. Elbette çevre organ­larına bağlı pelvis ağrıları da vardır. Bu ağrıların önce palyatif radyoterapiyle giderilmesi denilir. Ba­şarı olmazsa; suaraknoit mesafeye pantopan en­jeksiyonları, ya da dolantin veya pantopanlı süppozituvarlar kullanılır. Pelvis ağrıları bazan öyle­sine haşin olur ki: cordekdomi yapmak gerekir. Ba­zı merkezler traktus Spinotelamik bölgeye radioaktif enpilantasyon tavsiye etmektedir.

Pelvisin daha ılımlı ağrıları için yapılacak te­daviler ağrı bölümünde anlatılmıştır.

•

Bu yazı Onkolog Dr. Haluk Nurbaki, Ankara Gazeteciler Cemiyeti, Kanser Bilmecesi ve Çözümü kitabından alınmıştır.