Collum Kanserleri

Kanser Bilmecesi ve Çözümü
Bilindiği gibi en çok görülen kanserlerden biri kollum kanserleridir, kollum kanserleride, tıpkı meme kanserleri gibi hem büyük bir tedavi şansına sahiptir: hemde tedavide en ufak hatayı kabul etmez. Bu bakımından kollum kanserlerinin tedavisinde çok iyi bir tedavi planı yapmalı özellikle evreleri iyi tayin etmelidir.
A — BİRİNCİ EVRE
Bu evrede iki santimden küçük ülserasyonlar ve lenf nodülü tesbit edilmemiş vakalar yer almaktadır. Bu evredeki tedavilerde sürvi on yıllık aşamada bile % 60 la 80 arasındadır. Bu evrede iki tarz tedavi söz konusudur. Bunlardan birisi curyoterapi, diğeri histeraktomidir.
Kollum kanserleri ne kadar taze olursa olsun basit cerrahi müdahalelerle geçiştirilemez. (Kol) ampütasyonları hatta totalhisterektomiler yanlıştır. Eğer cerrahi müdahale, gerekiyorsa mutlaka wertheim yapmalıdır.
Kollum kanserlerinde cerrahi tedavi mi? curyoterapimi? tartışması yıllardan beri sürüp gitmektedir. Fransız ve İngiliz ekolleri curyo terapiyi tavsiye etmektedir. Amerikada hem cerrahi müdahale yanlıları hemde curyoterapi yanlıları vardır. Burada en önemli sorun hastanın yaşıdır. 40 yaşından yukarı hastalar bizce cerrahi müdahale için uygun vakalardır. Bazı Amerikan yayınlarında bu yaş 35 olarak kabul edilmiştir.
Hastanın yaşı ne olursa olsun vajen üst kısmı şüpheli infiltirasyonlar gösterirse curyoterapi tercih etmelidir.
Kollum ca larda curyoterapi uygulaması: radyum veya Cs 137 ile yapılmalıdır. Birçok merkezler bir takım radyosyon endişesiyle radyumu terk etmişlerse de; biz hala radyum kullanmaktayız. Bazı merkezler tedavi süresini kısaltan cobalt 60 iğneleriyle uygulama yapmaktadırlar. Biz İstanbulda uluslar arası bir kongrede de değindiğimiz gibi tedavi süresinin kısalmasına karşıyız.
Doz A noktasında 10000 rad olarak seçilmelidir. Uygulamanın direkt yapılması veya uzaktan yapılması sonuçları etkilemez.
Bu tedaviden sonra pelvisin tümüne 3000 rad teleradyoterapi öneriyoruz.
B— İKİNCİ EVREDE TEDAVİ SEÇİMİ:
Burada tümör 2 cm den büyük vajen üst kısmına ve parametruyuma kısmen infiltiredir ancak vajeni yukarı çekmemiş ve pelvise yayılmamıştır.
Burada tedavi radyoterapidir iki yol seçmek mümkündür.
a— 4000 rad küryoterapi + 3000 rad kollumla birlikte pelvise cobalt 60 panduler tedavi.
b— Kollumla birlikte pelvise 5000 rad panduler cobalt tedavisi, ayrıca kolluma 2000 rad sürdozaj yine cobalt 601a tedavi,
C — ÜÇÜNCÜ EVREDE SEÇİLECEK TEDAVİ
Bu evrede vajen çekilmesi pelvise yayılma ve üretra baskıları söz konusudur. Tedavide: önce ikinci evrede olan radyoterapiyi uygulamayı, daha sonra orta abdominalis yakınındaki lenf gangliyonlarına 3500 rad ışın verilmelidir.
Bu evrede ılımlı bir Blieomisin uygulaması yapılabilir. Ancak radyodermitleri hızlandıracağından komppilikasyon doğurabilir. Nitekim Prof. Ledermann ile bu konudaki ortak görüşümüz Blieomisinl küçük dozlar halinde uygulanmasıdır (Haftada iki kez 8 ila 10 mgr. kalçaya) üçüncü evrede radyoterapi gören hastalara diğer kemotarepik ajanlar katiyen kullanılmamalıdır. İçinden çıkılmaz sorunlar yaratabilir.
Dördüncü evrede tedavi seçimi:
Bu evrede wertheim ve pelviectomi düşünülebilir. Eğer bu evrede radyoterapi düşünülmüşse: evre üçdeki kurallar birarada geçerlidir.
Cerrahi müdahale görmüş vakalarda uzun Blieomisin kürleri ile (bu kez tam doz olarak 6 ilâ 8 hafta haftada iki defa 15 miligram) Bliomisin uygulanmalıdır.
D — GEBELİK VE KOLLUM KANSERLERİ
Beş aydan küçük gebeliklerde mutlaka tahliye edilir. 5 aydan büyük vakalarda sezeryan imkânları aranmalıdır.
E — KOMPİLİKASYONLAR:
Özellikle radyoterapi Komplikasyonları ciddidir bunların çoğu uygulama hatalarından doğmaktadır.
1—Teleradyoterapininkomplikasyonları genellikle çok ciddi değildir. Radyoepitelitlerde B6 vitamini ve madecasol paranteral olarak verilmelidir. Sistitlerde de bu tedavilere ilaveten düşük dozda antibiotik verilebilir.
Rektitlerde hastanın zahmeti biraz daha çoktur bunlara laksatif lavmanlar gereğinde lokal anastezikler uygulanmalıdır.
2— Cüryoterapinin komplikasyonları daha ağırdır. Genellikle sınırlı dozlarda hele mesane ve rektumun dozumetre ile takibi yapılmışsa ciddi bir sorun çıkmaz. Ancak ileri evrelerde tümürün infiltraksyonu ile birlikte cüryo terapide doz aşımı olursa en korkunç komlikasyonlar ortaya çıkar. Bunlar rektovajinal ve vezikovajinal fistüllerdir. İyi takip edilmiş vakalarda; tehlikeli olayları rektit ve sistit safalarda yakalayıp tedaviyi kesemek mümkündür.
Fistül teşekkül etmişse: onarıcı cerrahi müdahaleler zorunludur. Ne yazıkla bu fistüller özellikle ışından meydana gelmişse cerrahi şansıda zayıf olmaktadır.
Vajen de tedaviler sırasında epitelitten daha ileri bir evre sayılan cururi. Vajinal görülür: Bu durumda epitelit tedavisiyle birlikte östrojenli pomatlar önerilir.
PELVİS AĞRILARINA GELİNCE :
Genellikle tümörün uterosakral ligamentîere baskı veya yayılmasından doğar. Elbette çevre organlarına bağlı pelvis ağrıları da vardır. Bu ağrıların önce palyatif radyoterapiyle giderilmesi denilir. Başarı olmazsa; suaraknoit mesafeye pantopan enjeksiyonları, ya da dolantin veya pantopanlı süppozituvarlar kullanılır. Pelvis ağrıları bazan öylesine haşin olur ki: cordekdomi yapmak gerekir. Bazı merkezler traktus Spinotelamik bölgeye radioaktif enpilantasyon tavsiye etmektedir.
Pelvisin daha ılımlı ağrıları için yapılacak tedaviler ağrı bölümünde anlatılmıştır.
•
Bu yazı Onkolog Dr. Haluk Nurbaki, Ankara Gazeteciler Cemiyeti, Kanser Bilmecesi ve Çözümü kitabından alınmıştır.